Na današnji dan 8. 1.

1537. – Otvorena Gazi Husrev-begova medresa. Gazi Husrev-begova medresa je najstarija odgojno-obrazovna institucija u Bosni i Hercegovini. Osnovana je 26. redžeba 943. godine po Hidžri (8. januara 1537. godine po gregorijanskom kalendaru). Njen osnivač je unuk turskog sultana Bajazida II, najznamenitiji namjesnik i dobrotvor Bosne Gazi Husrev-beg, čija vakufnama čini trajnu organizacijsku i programsku osnovu rada ove škole. Poznata je pod imenom Kuršumli medresa po olovnim kupolama koje je prekrivaju (Kuršumlija). Prvobitno ime je nosila po imenu Gazi Husrev-begove majke, turske princeze iz Seldžučkog sultanata, u čiju slavu je i sagrađena, Seldžuklija. Zahvaljujući vakifovoj mudroj i dalekovidoj oporuci iz navedene Vakufname da se u školi, pored duhovnih i tradicionalnih znanosti, izučava “i drugo što bude potrebno s obzirom na običaj i mjesto”, Gazi Husrev-begova medresa je sve vrijeme svoga postojnja bila u punom znanstveno-pedagoškom dosluhu s prilikama i vremenom u kojem je djelovala. Gazi Husrev-begovu medresu završilo je više hiljada bošnjačkih alima, imama, hatiba, mualima, muftija, hafiza, ali i renomiranih filozofa, umjetnika i znanstvenika.Gazi Husrev-begova medresa danas djeluje kao srednja škola. Školovanje traje četiri godine. Nastava se izvodi na bosanskom jeziku, po nastavnom planu i programu koji donosi Rijaset Islamske zajednice Bosne i Hercegovine, a odobrava Ministarstvo obrazovanja i nauke Kantona Sarajevo. Svršenici Gazi Husrev-begove medrese mogu nastaviti školovanje na bilo kojem fakultetu u Bosni i Hercegovini i na mnogim fakultetima u inostranstvu, posebno u islamkom svijetu. Medresa je škola internatskog tipa i, u pravilu, svi redovni učenici stanuju u internatu, to njezinim učenicima i učenicama, pored redovne nastave, omogućava raznovrsne vannastavne aktivnosti kroz različite sekcije, klubove i kružoke. Posebno su se na tom planu afirmirali horska sekcija, koja ima desetak snimljenih audio i video kaseta ilahija i kasida, te list Zemzem koji kontinuirano izlazi od 1968. godine. Gazi Husrev-begova medresa djeluje kao jedinstvena škola sa muškim i ženskim odjeljenjima.

1936. – Rođen Safet Isović. Rođen je 8. januara 1936. godine u Bileći. Tokom drugog svjetskog rata napustio je rodnu Bileću kao izbjeglica sa svojim roditeljima. Od tada je bio nastanjen u Banja Luci gdje je pohađao osnovnu školu “Šesta pučka škola”. Nakon završetka rata vratio se u Bileću gdje je upisao i maturirao gimnaziju, a potom upisao višu gimnaziju u Trebinju. Nakon šestog razreda preseljava u Slavonski Brod gdje je nastavio školovanje u gimnaziji “Zlatko Šnajder”, bio je među najboljim đacima i završio veliku maturu 1955. godine. Iste godine je preselio u Sarajevo i počeo studirati na Pravnom fakultetu. U Sarajevu je, nakon doseljenja, proveo ostatak života. Tokom rata (1992-1995) bio je teško ranjen u svojoj porodičnoj kući, ali nakon dužeg liječenja oporavio se i nastavio se baviti muzikom. U društvu svojih prijatelja je često pjevao stare sevdalinke koje nikad nije snimio. Jedna od njih je “Na Ophodži prema Bakijama”, a volio je pjevati i vranjanski sevdah. Preminuo je 2. septembra 2007. godine, a dženaza (ukop) je obavljena 4. septembra 2007. godine u haremu Alipašine džamije u Sarajevu.

1993- 8. januara 1993. godine, u službenom vozilu francuskog UNPROFOR-a, srpska vojska je na sarajevskom aerodromu ubila prvog potpredsjednika Vlade RBiH Hakiju Turajlića.

Od ljeta 1992. godine prilaz sarajevskom aerodromu bio je pod kontrolom agresorske srpske vojske i paravojnih formacija lociranih u njegovoj neposrednoj blizini. Na aerodrom je toga dana sletjela delegacija Republike Turske, ali joj nije omogućeno da uđe u grad kako bi razgovarala sa predstavnicima RBiH.

Na razgovor s tom delegacijom zaputio se Turajlić, vladinim službenim vozilom. Nakon što je Turajlić ušao na aerodrom, vozač je obaviješten da se vrati i da će se UNPROFOR pobrinuti da Turajlić sigurno stigne u Sarajevo. Nakon razogovora s turskom delegacijom Turajlić se UNPROFOR-ovim transporterom zaputio nazad u grad.
Na punktu “Sierra 4”, koji se nalazio neposredno uz aerodrom, srpska vojska je zaustavila vozilo uz nezakonit zahtjev za inspekciju UN-ovog transportera uz tobožnju sumnju da se unutra s Turajlićem nalaze turski vojnici. U tadašnjem zvaničnom saopćenju UNPROFOR-a je stajalo da su transporter zaustavila dva tenka, transporter i grupa od 40 naoružanih agresorskih vojnika, no ti detalji nikad nisu potvrđeni.
General Philippe Morillon, tada je navodno poslao delegaciju na čelu s komandantom sarajevskog aerodroma Patrickom Sartreom kako bi pregovarala o propuštanju UN-ovog vozila u Sarajevo. Prema nekim informacijama, sat i po je trajalo uvjeravanje da puste transporter, no to se nije dogodilo.

Nakon 90-minutnog zastoja Sartre je popustio pred naredbama i otvorio vrata oklopnog transportera u kojem je sjedio Turajlić, nakon čega je srpski vojnik ispalio rafal, navodno preko Sartreovog ramena. Turajlić je pogođen sa osam metaka i umro je na putu do klinike UN-a koja se tada nalazila u PTT-u. Vijest o Turajlićevoj smrti Skupštini RS-a tada je saopćio ratni zločinac general Ratko Mladić. Odbornici su ovu vijest dočekali aplauzom.

Francuski vojnici koji su se nalazili u obezbjeđenju transportera, iako su bili naoružani, nisu uzvratili vatru, a nisu ni pozvali pojačanje jedinice koja je bila udaljena petstotinjak metara odatle. Ubice, također, nisu ni pokušali zadržati. Britanski vojnici koji su ubrzo pristigli na mjesto zločina dobili su naredbu da napuste lokaciju.

Za ubistvo Turajlića nikada niko nije odgovarao. Kantonalno tužilaštvo u Sarajevu je 1998. godine podiglo optužnicu protiv srpskog vojnika Gorana Vasića za ratni zločin, kojim se teretio i za ubistvo Turajlića.
Nakon što se informacija da ga traga policija proširila u bh. entitetu Republika Srpska grupa muškaraca je napravila zid na Dobrinji u znak protesta protiv hapšenja Vasića.

BBC je tada pisao da je zid bio dugačak desetak metara a visok nešto manje od dva metra, uzdizao se na putu od Sarajeva prema naselju Lukavica.
Sudski proces je tri puta ponavljan, a Vasić je na kraju oslobođen optužbi.

U čast Turajlića jedna ulica na Dobrinji, kao i u Sanskom Mostu nosi njegovo ime.

2005. – Godišnjica smrti Suvada Katane. Suvad Katana je rođen 6. aprila 1969. u mjestu Delijaš blizu Trnova. Suvad je proslavljeni igrač iz BiH, igrač zadnje linije. Karijeru je počeo u Željezničaru (1987-1992). Debitovao je 1987. protiv Crvene Zvezde. U Belgiju ide 1992. godine gdje nastupa za Genk (1992-1994), Gent (1994-1996) i Anderlecht (1996-1998). U Belgiji je bio jedan od najboljih igrača zadnje linije 90-tih, gdje je dobio i mnoge nagrade. Također igrao je i u Turskoj za Adanaspor (1998-1999), da bi karijeru završio u Lokerenu u Belgiji (1999-2004). Za reprezentciju je igrao 10 puta, a debitovao je na prvoj službenoj utakmici protiv Albanije. Umro je 8. januara 2005. u Sarajevu, od posljedica srčanog udara u 36. godini života. Živio je sa ženom i dvoje djece. Kako kaže njegova žena neostvarena želja mu je bila da trenira djecu na Grbavici.

U kategoriji “Na današnji dan” objavljujemo najznačajnije datume iz historije BiH.

(Mostarski.ba)