Ko je Bruno Stojić: Zločinac koji se pokajao i priznao udruženi zločinački poduhvat tzv. Herceg-Bosne

Bruno Stojić, nekadašnji ministar odbrane samoproglašene paradržave Hrvatske Republike Herceg-Bosna i jedan od ključnih aktera politike koja je, prema presudi Haga, vodila sistemskoj kampanji progona i zločina nad Bošnjacima, pušten je na slobodu nakon što je izdržao 19 od 20 godina zatvorske kazne.

Rođen je 1955. godine u Hamzićima kod Čitluka.

Stojić je tokom ratnih godina izrastao u jednog od najutjecajnijih ljudi Herceg Bosne. Kao predstojnik Ureda za obranu, što je u praksi bila funkcija ministra odbrane, bio je figura koja je imala ključnu kontrolu nad Hrvatskim vijećem obrane, vojnom policijom i sistemom sigurnosnih struktura koje su djelovale u okviru političkog projekta Herceg Bosne.
U toj ulozi bio jedan od glavnih izvršilaca politike etničkog čišćenja nad Bošnjacima u Hercegovini i srednjoj Bosni, uključujući masovna hapšenja, protjerivanja, zlostavljanja, operacije opsade i organizaciju mreže zatočeničkih centara, utvrdio je Haški tribunal, piše klix.ba.

U presudi u predmetu “Prlić i ostali”, koja je konačno potvrđena 2017. godine, Stojić je osuđen na 20 godina zatvora zbog progona, ubistava, deportacija, prisilnog premještanja, nezakonitog zatočenja, nečovječnog postupanja, uništavanja imovine i drugih zločina.

Tribunal je utvrdio da je bio jedan od ključnih članova udruženog zločinačkog poduhvata čiji je cilj bio stvaranje hrvatskog entiteta na teritoriji Bosne i Hercegovine i njegovo kasnije priključenje Republici Hrvatskoj. Sud je jasno naveo da je Stojić imao saznanja o široko rasprostranjenim zločinima i da je kao najviša vojno politička instanca imao ovlasti da ih spriječi, ali to nije učinio.

Za razliku od većine osuđenih u ovom predmetu, koji ni nakon presuda nisu priznavali odgovornost, Bruno Stojić je u decembru 2022. godine poslao pismo Međunarodnom mehanizmu za krivične sudove u kojem je otvoreno priznao ličnu ulogu u udruženom zločinačkom poduhvatu, opsadi Mostara i svim ostalim zločinima navedenim u presudi.

U pismu, koje je izazvalo veliku pažnju javnosti, Stojić je naveo da “ne može biti nikakve dvojbe niti negiranja od bilo koga da su njegovi zločini veoma teški i da za njih nema nikakvog opravdanja”. Dodao je da je “potpuno pravično osuđen”, te da je tek nakon dugog vremena prihvatio punu težinu onoga što su njegove odluke i postupci prouzrokovali.

“Bez obzira na težinu tih zločina, kao i činjenicu da Vam je zasigurno poznato za šta sam sve, potpuno ispravno proglašen krivim, želim također pokazati svoje javno i istinsko kajanje zbog toga što sam učinio i čega sam bio dio”, napisao je Stojić u pismu Sudu, naglasivši da se njegovo kajanje odnosi na ubistva civila i pripadnika Armije Republike Bosne i Hercegovine, na silovanja, nezakonita zatočenja, sistemsko protjerivanje Bošnjaka, te na uništavanje njihove imovine.

Posebno se osvrnuo na opsadu Mostara, ističući da je svjestan patnji koje je ta opsada proizvela, uključujući granatiranja, snajpersku vatru, nestašicu hrane i vode i ometanje dostave humanitarne pomoći. U pismu je naveo da izražava kajanje i za zločine u logorima Heliodrom, Dretelj, Gabela i Ljubuški, mjestima koja su, prema presudama, bila dio sistemski organizovanog aparata represije nad bošnjačkim stanovništvom.

“Potpuno sam svjestan da sam bio jedan od najvažnijih članova udruženog zločinačkog poduhvata budući da sam imao kontrolu nad HVO-om i vojnom policijom i bio spona između HVO-a i Vlade Hrvatske zajednice Herceg Bosna. Neuptno je da sam imao jednu od važnih uloga u počinjenju zločina s obzirom na funkcije i ovlaštenja koja sam tada imao”, priznao je Stojić. Dodao je da mu koncept UZP-a možda ranije nije bio jasan u pravnom smislu, ali da danas potpuno razumije šta je ona predstavljala i koje posljedice je proizvela.

Uprkos pismu kajanja, Sud je u maju 2022. odbio njegov zahtjev za prijevremeno puštanje na slobodu. Ipak, pravni mehanizmi evropskih zatvorskih sistema omogućili su njegovo oslobađanje nakon izdržane većine kazne. Stojić je posljednje godine kazne proveo u zatvoru u Austriji, gdje je prebačen nakon boravka u haškom pritvoru u kojem je bio uz prekide od 2004. godine.

Nazivajući ga jednim od ključnih aktera politike Herceg Bosne, međunarodni izvještaji i istraživačke organizacije godinama su ukazivali da je upravo njegov sektor bio instrument kojim su se sprovodili najširi oblici sistemske represije. Utvrđeno je da je učestvovao u planiranju i nadzoru operacija koje su rezultirale masovnim progonom Bošnjaka iz Mostara, Stoca, Čapljine, Prozora i drugih dijelova srednje Bosne i Hercegovine.

(Mostarski.ba)