Ahmet Kurt: Bombardovanje Mostara 14. 1. 1944.

Piše: Ahmet Kurt

BOMBARDOVANJE MOSTARA 14. 1. 1944.
Na današnji dan prije 79 godina (14. 1. 1944) sa provizornih aerodroma smještenih među vinogradima južne italijanske pokrajine Apulija put Mostara udaljenog svega 320 km poletjelo je 49 bombardera B-24 Liberator natovarenih sa ukupno 139 tona bombi, svaka teška 500 funti (227 kg).

Zadatak je bio da bombarduju kasarne, komandne zgrade Wermahta u gradu, ranžirnu stanicu, te Carinski i most na Musali. Taj petak bio je koban za osamdesetak stanovnika Mostara. Te ratne godine samo je 29% bombi padalo u krugu od 300 metara od cilja, tako da neko precizno bombardovanje u naseljenom područje nije bilo moguće.

Na karti mjesta pada desetak bombi uzduž Fejićeve ulice u Mostaru. Interesantno je da se sva mjesta eksplozije mogu povezati jednom ravnom linijom, pa su bombe vjerovatno iz jednog ili najviše dva aviona. Svaki avion je otpustio 12 bombi, a razmak između pada prve i zadnje bombe je 70-100 metara. Vjerovatni cilj je je bila komanda Wermahta (zgrada Opštine Mostar do 1992, ZEMA) u današnjoj Titovoj ulici – označena crvenom zvijezdom.

U eksplozijama na ovim mjestima su poginule 24 osobe. Najviše stradalih, osamnaest, se nalazilo u konviktu Narodne uzdanice gdje su bili smještena djeca, muhadžiri iz istočne Bosne. Danas se na tom mjestu nalazi vrtić “Jasmin”. U eksploziji bomba teško je ranjen prefekt konvikta, naš poznati Hivzija Hasandedić, a između ostalih, tu je poginula 19-godišnja Fatima-Hasnija Kruškonja sa Carine. U staračkom domu koji se nalazio na današnjem mjestu zgrade PIO/MIO poginulo je više osoba. Najjužnije bombe iz ovog niza su srušile Grebinu kuću na ulazu u Mejdan, a sjeverno bombe su uništile sjeverni zid Vakufskog dvora (Modna kuća).

Jedan interesantan detalj. Eksplozija bombe koja je srušila stolarsku radionicu “Franjo Kovačić i drugovi” je odbacila veliki kamen prečnika više od 60 cm prekoputa u potkrovlje Kajtazove kuće (na slici) gdje se nalazio sve do nedavne izgradnje stana u potkrovlju. U radionici je poginuo 42-godišnji stolar Mehmed Alikalfić. Tako je uništena najstarija radionica u Mostaru osnovana 1885. godine kao “Buttazzoni Venturini”. Danas je na tom mjestu zgrada u kojoj se nalazila prodavnica “Šipad”, a danas “Merkator”.