Crna Gora: Pokrenuta inicijativa za smjenu predsjednika Skupštine

Poslanici crnogorskog parlamenta danas će raspravljati o inicijativi za razrješenje predsjednika Skupštine Crne Gore Andrije Mandića, koju su podnijeli opozicioni poslanici iz Demokratske partije socijalista (DPS) i Socijaldemokrata (SD).

Inicijativa je formalno pokrenuta 8. maja, a kao ključni razlozi navode se navodne zloupotrebe funkcije, urušavanje integriteta Skupštine, podrivanje evropskog puta Crne Gore, te kontroverzna upotreba državnih resursa. Opozicija posebno ističe slučaj Danila Mandića, člana Mandićevog obezbjeđenja i njegovog bliskog rođaka, koji je uhapšečen zbog pokušaja teškog ubistva, dok je koristio službeno vozilo Skupštine.

Ko je Andrija Mandić?

Andrija Mandić je političar iz redova prosrpskog bloka u Crnoj Gori, dugogodišnji lider Nove srpske demokratije (NSD) i bivši jedan od vođa sada rasformiranog Demokratskog fronta. Rođen je 1965. u Šavniku, a obrazovanje je stekao na Metalurško-tehnološkom fakultetu u Podgorici. Bio je jedan od glavnih protagonista političke scene 2000-ih i 2010-ih godina, poznat po oštroj retorici i nacionalističkim stavovima, piše Politicki.ba.

Mandić je formalno nosilac titule četničkog vojvode, koju mu je devedesetih godina dodijelio ratni komandant i osuđeni ratni zločinac Vojislav Šešelj. Tokom svoje političke karijere ostao je dosljedan zagovornik ujedinjenja Crne Gore sa Srbijom, te se oštro protivio nezavisnosti Crne Gore, priznatoj 2006. godine.

Stavovi o Rs-u

Mandić se decenijama otvoreno zalagao za jačanje veza sa Rs-om i promovirao je teze o “srpskom jedinstvu” na prostoru bivše Jugoslavije. Više puta je javno izražavao simpatije prema Miloradu Dodiku, koga je nazivao “braniteljem srpskog naroda”. U izjavama je podržavao autonomiju i čak separatističke stavove Rs, naglašavajući da “Srbi zapadno od Drine ne smiju biti odvojeni od matice Srbije”.

Odnosi sa Dodikom i Vučićem

Mandić i Dodik su politički saveznici, naročito u kontekstu regionalnog srpskog nacionalizma. Njihova saradnja se ogleda kroz zajedničke nastupe, podršku srpskim organizacijama i javnu koordinaciju političkih poruka. Mandić često prisustvuje događajima u Banjoj Luci, a Dodik ga je ranije opisao kao “autentičnog predstavnika srpskog naroda u Crnoj Gori”.

Odnos Andrije Mandića s predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem je kompleksniji. Iako dijele slične ideološke osnove i obojica dolaze iz nekadašnjeg radikalskog miljea, Vučić danas nastupa pragmatičnije na međunarodnoj sceni, dok Mandić ostaje na pozicijama tvrde desnice. Ipak, u ključnim političkim trenucima, poput formiranja vlasti u Crnoj Gori, Vučić i Mandić su sarađivali, a Mandić je javno zahvaljivao Beogradu na “podršci srpskim interesima u Crnoj Gori”.

Evropski put Crne Gore pod znakom pitanja?

Opozicija tvrdi da Mandićevo rukovođenje Skupštinom ozbiljno ugrožava evropski kurs zemlje, koji je bio prioritet od sticanja nezavisnosti. Kritičari ističu da Mandić, kroz svoje nacionalističke i proruske stavove, destabilizuje političku scenu i podriva reformske procese potrebne za pristupanje EU.

Za njegovo razrješenje potrebna je većina glasova u Skupštini. Ishod današnjeg zasjedanja ovisit će o stavu manjih partija i potencijalnim dogovorima unutar parlamentarne većine, koja je i sama često podložna političkim tenzijama.