Na današnji dan 1.3.

1942. – Druga proleterska narodnooslobodilačka udarna brigada je formirana naredbom Vrhovnog štaba NOV i POJ, 1. marta 1942. godine, u Čajniču, od boraca Užičkog, Čačanskog i Drugog šumadijskog partizanskog odreda. Na dan formiranja imala je četiri batljona sa oko 1.000 boraca. Prvi komandant brigade bio je Ratko Sofijanić, narodni heroj, politički komesar Milinko Kušić, narodni heroj, a partijski rukovodilac i zamenik političkog komesara Spasenija Cana Babović, narodni heroj. Na svom putu Druga proleterska je prešla put dugačak skoro 24 000 km. Kroz nju je prošlo preko 15 000 boraca iz svih dijelova Jugoslavije. Dala je 48 narodnih heroja. Zajedno sa Prvom proleterskom odlikovana je ordenom Narodnog heroja. Ova brigada je učestvovala u mnogobrojnim bitkama u drugom svjetskom ratu.

1959- Na današnji dan 1959. godine rođen je heroj Safet Zajko, pripadnik Armije Republike Bosne i Hercegovine i dobitnik najvišeg ratnog priznanja “Zlatni ljiljan”.

Zajko je završio školu rezervnih oficira pješadije u Bileći i uoči agresije na BiH imao je čin rezervnog kapetana. Početkom 1992. godine, radio je na organizovanju i pripremanju oružanog otpora u sarajevskim naseljima Buća Potok, Buljakov Potok, Briješće, Sokolje, Pofalići i Velešići, gdje su se formirale jedinice Teritorijalne odbrane.

Iz tih jedinica formirani su, 19. maja 1992. godine, Prvi samostalni bataljon Okružnog štaba odbrane Sarajevo, te 1. jula 1992. i 15. pješadijska brigada TO Novi Grad. Daljim ukrupnjavanjem jedinica i poboljšanjem organizacione structure, 1. oktobra 1992. godine formirana je 2. motorizovana brigada na čijem čelu je bio Safet Zajko.

Samo pet dana nakon oslobađanja Mijatovića kose, na brdu Žuč, 17. juna 1993. godine, prilikom izviđanja položaja Zajko je poginuo. Ukopan je kao šehid u haremu Alipašine džamije u Sarajevu.

Osim ratnog priznanja “Zlatni ljiljan”, za herojski doprinos u odbrambeno-oslobodilačkom ratu, izuzetno junaštvo i samoprijegor ispoljen u borbenim djejstvima i pri tome ostvarene rezultate, Ukazom Predsjedništva RBiH od 14. aprila 1994. godine Zajko je posmrtno odlikovan Ordenom heroja oslobodilačkog rata Armije Republike Bosne i Hercegovine.

Odlukom Predsjedništva RBiH od 12. januara 1996. godine, posthumno je proglašen brigadnim generalom. Jedna od ulica u Sarajevu, u općini Novi Grad, kao i park u istoj općini, nazvani su po Safetu Zajki, piše hayat.ba.

Njegovi roditelji majka Duda i otac Salko, imali su dvanaestero djece. Safet je imao sedmoricu braće i četiri sestre. Četvorica sinova Dude i Salke poginuli su tokom agresije na našu zemlju.

1992. – Na referendumu, koji je bojkotiran od bosanskih Srba , 99,4% od onih koji su glasali (63% od cijelokupnog glasačkog tijela) je podržalo nezavisnost Bosne i Hercegovine. Država je proglašena nezavisnom i promjenila ime u Republika Bosna i Hercegovina. Kao odgovor na referendum, srpske paravojne formacije postavljaju barikade u Sarajevu i drugim bosanskohercegovačkim gradovima u kojima počinje prava agresija na građane BiH.

1. mart se obilježava kao Dan nezavisnosti Bosne i Herecgovine još od 1992. godine. Naime, 29. februara i 1. marta 1992. godine, u Bosni i Hercegovini, održan je referendum o nezavisnosti Bosne i Hercegovine od SFRJ. Većina Bosanaca i Hercegovaca izjasnila se tada pozitivno – glasali su za demokratsku i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, državu ravnopravnih građana.

Prema statističkim podacima, na referendum je izašlo oko 64,31% građana s pravom glasa, a za nezavisnost BiH glasalo je njih oko 99,44%. Mnogi bosanskohercegovački Srbi su, prema instrukcijama njihovog političkog vrha, bojkotovali referendum, misleći da će tako onemogućiti ispravnost i legalnost istog.

BiH je dakle, proglasila svoju nezavisnost 1. marta 1992. godine, a kao odgovor na referendum, srpske paravojne formacije postavljaju barikade u Sarajevu i drugim bosanskohercegovačkim gradovima u kojima počinje prava agresija na građane BiH.

Zemlje članice Evropske zajednice su 6. aprila 1992. godine, a dan kasnije i Sjedinjene Američke Države priznale Bosnu i Hercegovinu kao nezavisnu i suverenu državu. Republika Bosna i Hercegovina je 22. maja 1992. godine postala članica Organizacije ujedinjenih naroda. Nažalost, u isto vrijeme oružani sukobi u pojedinim dijelovima Bosne i Hercegovine prerasli su u pravu agresiju i ratni požar, koji je prouzrokovao ogromne ljudske žrtve i patnje, kao i materijalna razaranja.

Uspješnim otporom građana Republike Bosne i Hercegovine agresiji i zalaganjem Vlade Republike Bosne i Hercegovine za multietničku i demokratsku državu ravnopravnih naroda, BiH je očuvala svoj državnopravni i historijski kontinuitet. U američkom gradu Daytonu 21. novembra 1995. potpisan je mirovni sporazum, čime je neslužbeno završena agresija na BiH. Konačni sporazum potpisan je u Parizu 14. decembra 1995. godine, a Dejtonski sporazum potvrdio je Bosnu i Hercegovinu kao samostalnu i suverenu državu u evropskoj porodici država.

Prema ugovoru Bosna i Hercegovina sastoji se iz dvije administrativne jedinice: Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, te Brčko distrikta, koji ima poseban status i ne pripada nijednom entitetu. Ustav je donesen na temeljima Dejtonskog mirovnog sporazuma. Po tom ustavu Bosna i Hercegovina je priznata kao nezavisna, suverena država sa punim pravnim subjektivitetom temeljena na vrijednostima mira i pomirenja spremna za euroatlantske integracije. Bosna i Hercegovina se nalazi pod svojevrsnim međunarodnim protektoratom, gdje vlast drži kancelarija OHR-a (tzv. Ured Visokog predstavnika).

28. februara 1995. godine Skupština Republike Bosne i Hercegovine u Sarajevu donijela je odluku kojom je 1. mart proglašen Danom Nezavisnosti Bosne i Hercegovine.

U kategoriji “Na današnji dan” objavljujemo najznačajnije datume iz historije BiH.

(Mostarski.ba)