Osam godina od smrti Hansa Košnika

U Bremenu je  21.4. 2016. u 87. godini života umro Hans Koschnick, koji je jedno vrijeme bio i evropski administrator u Mostaru. U tom gradu je preživio dva atentata, a ostaće upamćen kao “graditelj mostova među ljudima”, prenosi novinska agencija Patria.

Hans Koschnick je političar koji će Nijemcima ostati u sjećanju kao dugogodišnji predsjednik Senata u Bremenu i gradonačelnik ovog grada, koji u njemačkom političkom sistemu ima status savezne države. Građani BiH Koschnicka pamte kao prvog Evropskog administratora grada Mostara, čovjeka koji je nakon rata pokušao da ponovo ujedini taj grad. Protivnici ujedinjenja su čak pokušali i da ga ubiju.

“Sindikalna” porodica

Hans Koschnick je rođen 1929. u Bremenu. Djetinjstvo i mladost mu je bilo obilježeno očevim aktivnostima u rukovodstvu komunističkog radničkog sindikata “Revolucionarna sindikalna opozicija”. Otac je uhapšen maja 1933, odmah po dolasku nacista na vlast. Zbog “veleizdaje” je poslan u zatvor, a potom u koncentracioni logor Sachsenhausen.

Majka mu je takođe provela godinu dana u zatvoru zbog svojih aktivnosti u pokretu otpora protiv nacista. I nakon izlaska iz zatvora majka je imala brojne probleme i nije mogla naći posao jer je odbijala da uđe u nacističku radničku organizaciju DAF, ali i da pozdravlja nacističkim pozdravom, podizanjem desne ruke u zrak.

Sam Koschnick je kao dječak bio mobilisan. Kraj rata dočekuje u britanskom zarobljeništvu u Briselu. U maju 1950. pristupio je socijaldemokratskoj partiji Njemačke, SPD. Obavljao je razne funkcije u vlastima Bremena. Od 1967. do 1985. bio je predsjednik Senata, a potom i gradonačelnik ovog grada.

Političar “iz naroda”

Pet puta je na čelu svoje partije dobijao izbore u Bremenu. Od 1971. je zahvaljujući velikoj podršci građana imao podršku Senata koji se sastojao samo od članova SPD-a. Ostao je poznat po tome što je osnovao univerzitet u ovom gradu, proširio luku, te doveo pogone Daimler-Benza u ovoj grad, a s njima i brojna radna mjesta. Nakon odlaska sa funkcija u Bremenu, postaje poslanik SPD-a u saveznom parlamentu.

Dva atentata u BiH

Kada je 1994. već bio planiran odlazak u penziju, preuzeo je funkciju Evropskog administratora za Mostar, sa zadatkom obnove i ujedinjenja ovog razorenog grada. Već tokom prve godine boravka u ovom gradu preživio je pokušaj atentata.
Die Welt o tom periodu njegovog života piše: “Godinu i po dana u Mostaru koštalo ga je mnogo snage. On je formalno ujedinio podijeljeni grad i do posljednjeg trenutka se nalazio između dva fronta. Strpljivo i uporno je uvodio red i za obnovu grada-ruševine utrošio oko 200 miliona tadašnjih maraka koje je izdvojila EU. Pokazao je karakter i tokom pokušaja drugog atentata na njega, kada je mirno i stoički u svom automobilu podnio nasrtaje okupljene mase.”

Hans Koschnick je u februaru 1996. ponudio „Prelazni statut grada“ koji je predviđao postupnu integraciju Mostara kroz šest gradskih opština i kroz uspostavu velike Centralne zone. Ova Centralna zona je bila zamišljena kao dosta široka zona koja bi obuhvatila cijeli gradski centar i većinu gradskih institucija, te bi predstavljala nukleus budućeg ujedinjenog grada.

Od početka osjeća žestok otpor ovim planovima. Već na prvoj konferenciji za štampu osjeća odbojan stav hrvatskih novinara, piše Die Welt: “Njima je iz pozadine dirigovao sijedi čovjek, koji prema Koschnicku osjeća samo mržnju. Riječ je o Miji Brajkoviću. Za hrvatske nacionaliste u vrhovima vlasti, on je samo čovjek koji je u Mostar došao s briselskim koferom novca. Oni bi najradije da Koschnick kofer ostavi na pragu svoje kancelarije i da se odmah vrati tamo odakle je došao.”

Trijumfalan povratak u Njemačku
Koschnick je novac ulagao tamo gdje je smatrao da su oštećenja najveća – bilo je to na onoj strani Neretve gdje su većinu činili Bošnjaci. Što su ga više hvalili u Evropi, to su ga više mrzili nacionalisti u Mostaru. Drugi atentat na njega odigrao se pred kamerama. Ostao je živ samo zahvaljujući njemačkom proizvođaču njegovog blindiranog automobila. Osim što je razbješnjela gomila hrvatskih nacionalista ostavila brojne ogrebotine i oštećenja na automobilu, oklop je zaustavio i sedam metaka.

Nakon drugog pokušaja atentata i nakon što je smatrao da su ga evropski organi u Briselu ostavili na cjedilu, podnosi ostavku. Bez obzira na zbivanja u Mostaru, širom Evrope je još tokom obavljanja funkcije administratora dočekivan s počastima. Još tokom 1995. je dobio niz nagrada, više nego ijedan drugi političar. Dobija medalju Carl von Ossietzky, medalju Otto-Hahn, nagradu Theodor-Heuss. Bio je predlagan i za Nobelovu nagradu za mir.

Po povratku u Njemačku okreće se uglavnom humanitarnom radu, ali je bio i vanjskopolitički savjetnik njemačke vlade. Mostar je na neki način i svojim imenom ukazivao na ono što je bio Hans Koschnick – čovjek koji gradi mostove među ljudima.

Ostaće upamćena njegova izjava: “Bilo bi prelijepo kada bi ljudi bili spremni da svakoga dana prave male mostove. Kada bi shvatili da nisu sami na ovom svijetu, nego da žive zajedno s mnogo drugih oko sebe.”

(DW)