Njemačka tone u najgoru krizu od 1945. godine
Njemačka prolazi kroz svoju najgoru industrijsku krizu od kraja Drugog svjetskog rata, a njen dugo hvaljeni model rasta vođen izvozom, poznat kao “trgovinsko čudo”, brzo se urušava.
Francuski ekonomski komentator Nicolas Doze ocjenjuje da je “sve što je pokretalo njemačku mašinu stalo” i zaključuje da Berlin danas plaća cijenu “modela koji više ne funkcioniše”, piše Klix.ba.
Podaci koje su prenijeli francuski LCI i njemački industrijski savez (BDI) pokazuju obim sloma u industrijskom sektoru zemlje koji je decenijama bio motor evropske ekonomije.
Industrijska proizvodnja opada već četiri godine
Prema podacima BDI-ja, industrijska proizvodnja u Njemačkoj pala je četvrtu godinu zaredom, nadmašivši dubinu recesije iz 2008. godine, kao i šok pandemije iz 2020. godine. Savezna vlada otvoreno govori o “ekonomiji u slobodnom padu”, upozoravajući da je nepovoljan trend postao strukturni, a ne privremeni.
Automobilski sektor, tradicionalna okosnica njemačke industrije, pretrpio je najveći udarac. Za samo godinu dana izgubljeno je 49.000 radnih mjesta, što BDI opisuje kao “socijalno krvarenje” u sektoru koji zapošljava više od milion ljudi.
S obzirom na to da se Evropa približava zabrani prodaje automobila sa motorima sa unutrašnjim sagorijevanjem do 2035. godine, njemački proizvođači suočavaju se s brutalnom konkurencijom kineskih električnih vozila i baterija.
Njemački ekonomski rast ostao je na nuli, ispod prosjeka Evropske unije, dok javni dug raste i sada iznosi oko 65 posto BDP-a. Ekonomija koja je decenijama živjela od snažnog izvoza, koji je činio gotovo 40 posto njenog BDP-a, sada se suočava s modelom koji više ne generira razvoj.
Zašto je došlo do kvara/raspada?
Nicolas Doze navodi niz dubokih strukturnih razloga koji su se poklopili u isto vrijeme:
Energetski šok nakon gubitka ruskog plina, koji je uzrokovao eksploziju cijena energije za industriju i učinio proizvodnju nekonkurentnom.
“Zeleni” pritisak i loše pozicioniranje u tranziciji, gdje Njemačka značajno zaostaje za Kinom u proizvodnji električnih vozila i baterija.
Globalni pritisci, uključujući kinesku dominaciju u izvozu i američki Zakon o smanjenju inflacije, koji agresivnim subvencijama privlači industrijske investicije u SAD.
Demografski pad i birokratija, koji sve više otežavaju pronalazak radne snage, dok kompanije prijavljuju sporu administraciju i rastuće troškove rada.
Prema Dozeu, ovo je historijski kraj modela koji je Njemačkoj donosio uspjeh više od pola stoljeća.
Projekcije pokazuju da bi nezaposlenost u Njemačkoj mogla dostići šest posto do 2026. godine, što je nivo nezabilježen u modernoj eri njemačke ekonomije. Zbog toga raste pritisak na koaliciju kancelara Olafa Scholza da hitno pokrene sveobuhvatni paket podrške industriji, koji neki stručnjaci već nazivaju “industrijskim Marshallovim planom”.
Kriza u najvećoj evropskoj ekonomiji već se prelijeva na ostatak Unije. Njemačka svojim slabim rastom vuče evropsku ekonomiju prema dolje, dok Francuska, zahvaljujući jačanju avio-industrije i sektora usluga, prvi put nakon dugo vremena stiče relativnu prednost.
Pad njemačke industrije nije samo unutrašnji ekonomski problem za Berlin, već i ozbiljan izazov za stabilnost i konkurentnost cijele Evropske unije.
(Mostarski.ba)
