Na današnji dan 11.7.
1982. – Godišnjica smrti Meše Selimovića. 26. aprila 1910. godine, u Tuzli je rođen Meša Selimović. Jedan od najvećih bosanskohercegovačkih pisaca. U rodnom gradu završio je osnovnu školu i gimnaziju. 1930. godine upisao se na studijsku grupu srpskohrvatski jezik i jugoslovenska knjizevnost Filozofskog fakulteta u Beogradu. Diplomirao je 1934. godine. Meša Selimović je zasigurno među najvećim bosanskohercegovačkim piscima. Ono što nije sporno je status Selimovića kao velikog pisca ranga europskoga klasika, a taj se status temelji ponjaviše na njegova dva romana, “Derviš i smrt” i “Tvrđava”. Pisac se poziva na središnju evropsku narativnu tradiciju, napose Dostojevskog, kao i na opću struju književnog modernizma 20. vijeka. No, nošen temperamentalnim značajkama i osebujnom stvaralačkom vizijom, Selimović je stvorio vlastiti izraz koji se ne može jednoznačno svrstati ni u koju školničku kategoriju. Meša Selimović je umro 11. jula 1982. godine u Beogradu.
1992. – Godišnjica smrti Hajrudina Krvavca. Hajrudin Šiba Krvavac je bio rešiser, poznat je po partizanskim filmovima, Diverzanti, Most, Partizanska eskadrila, Valter brani Sarajevo. Snimio je oko četrdeset što dokumentarnih, što tv serija, što kratkih i dugometražne filmova. Napisao je i preko dvadeset scenarija. Poznat je po igranim filmovima – “Diverzanti”, “Most”, “Valter brani Sarajevo” i “Partizanska eskadrila”. Iako su rađeni prije skoro 30 godina predstavljaju kontinuitet modernog filmskog izraza u estetskom i svakom drugom umjetničkom segmentu, zbog čega i jesu kulturno blago BiH. Mnogi se slažu da je Šiba jedini režiser akcionih filmova u punom smislu te riječi, tvorac i svojevrstan predstavnik cijelog jednog filmskog žanra, poznatog kao “partizanski vestern”. Njegovi filmovi su bili lišeni politike i bilo kakve ideologije. Njihova radnja se mogla dešavati na bilo kojem ratištu svijeta u Indokini, Afganistanu, Iranu, Nikaragvi… Bili su to jednostavno akcioni filmovi, jedini takve vrste i baš zato imaju neprocjenjivu vrijednost. Imao je velikih srčanih problema, uz što je bio i teški šećeraš, ali uprkos tomu ostao je u opkoljenom Sarajevu 90-ih godina, iako ga je mogao napustiti. Hajrudin Šiba Krvavac umro je u Sarajevu 11. jula 1992. godine. Sahranjen je na sarajevskom gradskom groblju “Lav”.
1992. – Godišnjica pogibije Dževada Begića – Đilde. Dževad Begić (Đilda) bio je prijeratni vođa navijača FK “Željezničar”. Poslije osnovne škole završava zanat za limara i radi na poslovima obezbjeđenja objekata i ustanova. Sretno živi sa suprugom Hajrudinom sa kojom ima četiri kćerke, Melihu, Melisu, Mirnelu, Dženitu, a peta najmlađa rađa se poslije Dževadove smrti. Bio je po mnogo čemu poseban čovjek, dobar otac, suprug i zaljubljenik u fudbal i “Plave” sa Grbavice. Kao što je bio iskreni vođa navijača “Želje”, tako je sa istim žarom i patriotizmom krenuo u borbu protiv agresora čim se čuo prvi pucanj u Sarajevu. Zajedno sa svojom braćom Halilom i Izetom postaje član pokreta “Zelene beretke” u borbenoj jedinici Bosnae max. Veoma hrabar i odvažan mnogo puta izlazi kao pobjednik iz izuzetno teških i opasnih akcija koje će vječno ostati u sjećanju njegovih saboraca. Tog kobnog 11. jula 1992. godine u naselju Pofalići u pokušaju da pomogne ranjenoj ženi biva pogođen snajperskim hicem. A samo noć prije toga je bio glavni u razbijanju četničkog gnijezda na Zlatištu. Mnogi i danas prepričavaju njegove podvige, koje je izvodio prateći sopstvenu parolu sa samog početka rata – “Ne možete vi Đildi ništa!” Na mjestu pogibije hrabrog Đilde, Komanda 1. korpusa podigla je spomen-ploču. Dva dana nakon pogibije rahmetli Đilda je pokopan na šehidskom mezarju Kovači.
1995. – Godišnjica genocida u Srebrenici. 11. jula 1995. godine desio se jedan od najvećih zločina u historiji čovječanstva, genocid u Srebrenici. Genocid u Srebrenici podrazumijeva masovna, planska ubistva velikog broja bošnjačkih muškaraca i dječaka između 12 i 77 godina. Genocid se dogodio u regionu Srebrenice, a izvela ga je Vojska Republike Srpske, pod komandom generala Ratka Mladića, uključujući i paravojnu formaciju “Škorpioni”, pod kontrolom Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije. Događaj se smatra jednim od najvećih masakara u Evropi od Drugog svjetskog rata, u kojem je ubijeno više od 8.000 ljudi. Masakr se generalno smatra jednim od najužasnijih događaja u savremenoj evropskoj historiji. Ratko Mladić i drugi srpski oficiri su u međuvremenu optuženi za ratne zločine uključujući i genocid pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (MKSJ). MKSJ je između ostalog donio pravosnažnu presudu u kojoj masakr u Srebrenici kvalifikuje kao čin genocida. 6. jula 1995. godine počela je srpska ofanziva na zaštićenu zonu UN-a, Srebrenicu. U jeku jakih artiljerijskih napada u Srebrenici svakodnevno su ginuli civili. Udružene srpske jedinice iz Srbije i sa područja Bosne i Hercegovine, pod komandom generala Ratka Mladića uz direktnu podršku vojno-političkog rukovodstva Savezne Republike Jugoslavije, 11. jula 1995. godine, u prisustvu holandskih jedinica u sastavu UNPROFOR-a zauzimaju Srebrenicu. Tog dana i narednih dana u Srebrenici se desio najveći zločin nad nevinim bošnjačkim civilnim stanovništvom, najveći poslije drugog svjetskog rata. Oko 50.000 ljudi se nalazilo u Srebrenici zaštićenoj zoni UN-a, a žene, djeca i starci odlaze u Potočare. Lokalno stanovništvo nije imalo mogućnost da pruži odbranu, jer je svo naoružanje, oduzeto 1993. godine, bilo uskladišteno kod UN snaga. Nakon srebreničkog genocida ništa više nije kao što je bilo ranije. Srebrenica će ostati krvavi pečat dvadesetog vijeka. Ona je istinska bošnjačka i bosanska “Gernika”. Tamo, u toj “zaštićenoj zoni”, politički i vojni zvaničnici Ujedinjenih nacija predvođeni Akašijem i Žanvijeom, naprosto nisu htjeli da zaštite od pokolja bespomoćno bošnjačko civilno stanovništvo, iako su to morali učiniti, zašto su bili i veoma dobro plaćeni. Na njihovu i njima sličnih dušu neka idu sve golgote kroz koje su prošli Bošnjaci iz Srebrenice. Na preliminarnom spisku ubijenih Srebreničana trenutno se nalazi 8372 imena, a 12000 ljudi se vodi kao nestalo. Nažalost, svakodnevno se iskopavaju nove masovne grobnice, pa spisak sa ubijenim Srebreničanima svakodnevno raste. Među ubijenim je bilo dosta žena i djece, a srpski zločinci oko Srebrenice su prakticirali da pale trudne bošnjačke žene i živu djecu, što potvrđuju i slike žrtava iz masovnih grobnica.
2009. – Godišnjica smrti Žan Marolta. Žan Marolt, bh glumac, rođen je 25. septembra 1964. godine u Sarajevu. U mlađim danima se bavio sportom, kao junior bio je prvi u BiH, a treći u Jugoslaviji u disciplini bacanje kladiva. U trećem razredu gimnazije povrijedio je leđa, a snovi o sportskoj karijeri su bili završeni. Nakon završetka Druge gimnazije, odabrao je Elektrotehnički fakultet, ali ideja koja mu se javila po završetku srednje škole, ipak je prevagnula. Prijavio se na Akademiju scenskih umjetnosti, gdje je i diplomirao je 1989. godine. Marolt je od 1992. bio stalni član Kamernog teatra 55 i imao je zapažene uloge u predstavama kao što su Buba u uhu, Umri muški, Kidaj od svoje žene, Ujak Vanja, te u brojnim filmovima i televizijskim serijama. Dobitnik je nagrade za najbolju glavnu ulogu u TV filmu “Elvis” 1997. godine, a proglašen je i najboljim mladim glumcem Evrope u francuskom gradu Anžer. Preminuo je u Sarajevu 11. jula 2009. nakon duge i teške bolesti.
U kategoriji “Na današnji dan” objavljujemo najznačajnije datume iz historije BiH.
(Mostarski.ba/Historija.ba)
